کتاب «توسعه طلبی بیگانگان در آذربایجان» بزودی منتشر خواهد شد

به گزارش روابط عمومی موسسه تاریخ و فرهنگ دیارکهن ، آذربایجان در تاریخ، فرهنگ و هویت ایران نقش و جایگاه رفیعی دارد. این جایگاه به معنی برتر بودن نسبت به مناطق دیگر ایران نیست بلکه نشأت‌گرفته از موقعیت جغرافیایی و استراتژیک این خطه است که در سیر تاریخ ایران موجب نقش‌آفرینی ویژه شده است.
رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران به عنوان مهم‌ترین مشخصۀ هویت ایرانی، ثمرۀ مساعی همت آذربایجانی‌ها اعم از نخبگان دینی و فرهنگی، اداری و نظامی بوده است که در مسجد جامع تبریز به سال 907 ق عینیت یافت.
برشمردن وجوه اهمیت آذربایجان در تاریخ و فرهنگ ایران به قدری بدیهی است که پرداختن آن توضیح واضحات است، با این حال همین اهمیت و موقعیت استراتژیک موجب شده است لشکرکشی‌های متعددی از سوی بیگانگان و همسایگان به این منطقه صورت گیرد. آذربایجان دروازۀ ورود به داخل ایران از شمال و شمال‌غرب بوده است.
جنگ‌های مداوم ایران و روم شرقی اغلب در آذربایجان روی داده است. لشکرکشی‌هایی متعدد و سهمگین عثمانی‌ها برای نابود ساختن دولت صفوی آذربایجان را در معرض تاخت و تاز ترکان عثمانی قرار داد و مدتی هم تبریز به اشغال آنها درآمد که توسط شاه عباس اول از ایران رانده شدند. در دوره‌های بعدی علاوه بر عثمانی، روسیۀ تزاری هم چشم طمع به آذربایجان داشت و این میل خود را با لشکرکشی‌های مداوم به سمت ایران و تصرف مناطق ایرانی قفقاز (آران) و تلاش برای اشغال مناطق ذکرشده در قرارداد 1907 خود با انگلیس به خوبی نشان داده است، ضمن اینکه در قضیۀ غائلۀ آذربایجان (حکومت پیشه‌وری) تجزیه شمال ایران به‌صورت جدی مطرح بود.
از آنجایی که آذربایجان در تکوین و تداوم هویت ایرانی نقش مؤثر و سرنوشت‌سازی داشته و دارد، لذا همواره در برنامه‌های ضد ایرانی مورد توجه قدرت‌های استعماری بوده است. اگر در گذشته حضور نظامی مورد توجه قدرت‌های استعمارگر بود اینک تلاش‌های گسترده برای ایجاد اختلافات زبانی و قومی و مذهبی صورت می‌گیرد تا از رهگذر این منازعات اهداف شوم خود را محقق سازند.
ضرورت آگاه‌سازی جوانان و دانشجویان علاقه‌مند و شناخت ابعاد و پیشینۀ توسعه‌طلبی بیگانگان و قدرت‌های استعماری، انجام تحقیقات علمی و مستندی را ایجاب می کرد. از این رو «موسسۀ تاریخ و فرهنگ دیار کهن» براساس نیاز جوانان و علاقمندان، نگارش و انتشار کتاب «توسعه‌طلبی بیگانگان در آذربایجان» را در دستور کاری خود قرار داد که اینک به تحقیق و نگارش محقق سخت‌کوش آقای اصغر حیدری در معرض استفاده قرار گرفته است.