منطقۀ قفقاز که پس از جدایی از ایران و پیوستن به روسیه فرازونشیب­های بسیاری را پشت سر گذاشته بود، در عرصه­های گوناگون سیاسی، اقتصادی و مناسبات ارضی و دهقانی درگیرِ مشکلات پیچیده­ای بود. اصلاحات الکساندر دوم در سال ۱۸۶۴م در قفقاز، تنها در سال ۱۸۷۰م شامل مناطق مرکزی و شرقی قفقاز گردید که بیشتر مسلمان بودند (ترمیناسیان، ۱۳۷۱، ص ۷). …

باکو افزون بر اینکه قطب صنعتی قفقاز به شمار می­رفت، کانون شکل­گیری گروه‌ها و جریان­های سیاسی با اندیشه­های چپ نیز بود. در ترویج اندیشه­های چپ در قفقاز، همانند دیگر نقاط روسیه چون آسیای مرکزی، تبعیدیانی که بیشتر آنان از انقلابیون روس بودند و علیه رژیم تزار دست به مبارزه زده بودند و نیز افراد دیگری که به طور داوطلب برای …

انقلاب ۱۹۰۵ روسیه اگرچه شکست خورد و در ظاهر تزار و رژیم سلطنتی او با همه عواملش بر زحمتکشان روسیه پیروز شدند، اما این حقیقت آشکار گردید که ظلم و تعدیِ بیش از اندازه حکام روسیه در تمامی مناطق این کشورِ پهناور، بی­عدالتی، ‌اختلاف طبقاتی و فقر، چنان فشاری به توده­های مردم وارد می­نماید که آنان از خواسته­های خود دست …