پس از شكست ايران در جنگ‌هاي ايران و روس، دوران جديدي از تاريخ ايران شروع شد و به جهت جايگاه تبريز در اين دگرگوني‌ها – كه اصلاحات و نوسازي ايران از تبريز، دارالسلطنه وليعهد ايران و عباس‌ميرزا، آغاز شده بود – جنبش مشروطه‌خواهي مردم ايران نيز در اين ديار بيشتر اوج گرفت و آذربايجان و به ويژه تبريز به عنوان …

همانطور که در عنوان و شکل‌گیری فرقه دمکرات برای تجزیه آذربایجان در صفحات پیشین، اهم دلایل (هفت دلیل) طبق بررسی اسناد و منابع ذکر شد و با توجه به منابع دیگری که مطرح شد، اینك كه به كل موضوع می‌نگریم، چنین به نظر می‌آید: هدف شوروی در شكل‌گیری فرقه دمکرات جز، تجزیه آذربایجان ایران و الحاق آن به اتحاد جماهیر …

وظیفه اصلی این اردوگاه‌ها به كارگیری زندانیان در زمینه فعالیت‌هایی چون استخراج معادن، ساخت جاده و راه‌آهن، كشاورزی و … بود كه در جمهوری مختلف آسیای میانه قرار داشتند. گرچه هوای گرم و سوزان این مناطق، زندانیان را بسیار می‌آزرد و تعداد زیادی هم در این اردوگاه‌ها تلف شدند، ‌اما در مقایسه با اردوگاه‌های سیبری وضع به نسبت بهتری داشتند.

منابعی كه تاكنون فرقه دمکرات آذربایجان را در سال­های 1324-1325 را از زوایا و دیدگاه‌های مختلف، نقد و بررسی کرده‌اند در چهار دسته تقسیم‌بندی می‌شوند: نظریه مورد علاقه‌ لیبرال‌های ایرانی متمایل به غرب به طرفداران حکومت پهلوی و همچنین پاره‌ای از نویسندگان غربی. براساس این نظریه، كل ماجرای آذربایجان صرفاً ساخته و پرداخته‌ دخالت شوروی و فاقد هرگونه ریشه‌ تاریخی …

مرأت‌الكتب، سرآمد همه كتاب‌ها معرفي آثار گرانسنگ و تأليفات فراوان زنده‌نام ثقة‌الاسلام را با شاهكار قلمي اين شهيد شروع مي‌كنيم: 1. مرات‌الكتب ـ يا (اسماء‌الكتب) اين كتاب به راستي سرآمد همه تأليفات ثق‍ة‌الاسلام است و بسياري از محققان اين كتاب ارزشمند را اولين كتاب‌شناسي شيعه مي‌دانند، چون آثار و تراجم و تأليفات علماي شيعه را در هفت جلد، منظم گردآوری …

عملكرد شوروی در ایران در زمان جنگ، آشكارا چنین بود كه نفوذی دیرپا و دائمی در كشور برقرار سازد تا در موازنه‌ نیروهایی كه از سال‌ 1300 شمسی به بعد برخلاف منافع شوروی بودند تغییراتی ایجاد کند. با هجوم متفقین به ایران در سال 1320 اتحاد شوروی فرصتی یافت تا موقعیت خویش را در قبال همسایه مهم خویش بهبود بخشد. …

آذربایجان سرزمینی است که ساکنانش از دوره باستان با مردم سایر نقاط فلات ایران پیوندی ناگسستنی داشته و حوادث تلخ و شیرینی را با هم دیده‌اند. در مورد ایرانی بودن این سرزمین و ساکنانش منابع تاریخی و علمی، به خوبی به این حقیقت گواهی می‌دهند. در طول تاریخ ایران، در این سرزمین قیام‌ها و مبارزات پردامنه‌ای جریان داشته که همه …

با وقوع حادثه بمباران مجلس در تهران، رژيم استبدادي شاهنشاهي، دوباره بر امور كشور مسلط شد و تمام امور به دست عناصر ارتجاعي افتاد. در اين ميان تنها شهري كه به عنوان آخرين پايگاه نجات مشروطه مقاومت مي‌كرد و از اين لحاظ موجبات نگراني شاه و روسيه را فراهم آورده بود، خطه دلاورپرور آذربايجان و مركز آن شهر تبريز بود، …

مصلحت‌انديشي و بالا بودن روحيه انساني و اسلامي در شخصيت بزرگي چون شهيد ثق‍ة‌الاسلام چنان نمود پيدا كرد كه پس از اخراج مجتهد و رفتن ساير علما از تبريز، به رغم اختلاف مشرب با اين مجتهد بزرگ و به قصد همدردي و هم‌آوايي با شريعت مقدس اسلام همراه او از تبريز بيرون رفت. (فتحي، ص 64) عالم متشرع حاج‌ميرزاحسن مجتهد …

با آنكه مشروطه به پيروزي رسيده بود اما هنوز دوران بحران و استبدادِ قبل از مشروطه‌ در زندگي مردم ادامه داشت، قانون حكمفرما نشده و تر و خشك با هم مي‌سوخت. هرج و مرج و آشوب، در تبريز چنان بالا گرفته بود كه افراد جاهل و فرصت‌طلب عرصه را بر مردم تنگ كرده بودند. به علاوه  خودمحوري‌هاي برخي از اعضاي …