ساختار کلاسیک

اسلام در آذربایجان

اصغر حیدری* بعد از اینکه سپاهیان ایران ساسانی در جبهه‌های جنوب از اعراب مسلمان شکست خوردند، لشکرهای مسلمین به داخل ایران راه یافتند و به فتوحات خویش تداوم بخشیدند. در این میان، بسیاری از نواحی و مناطق نه با جنگ که با صلح به روی آنان گشوده شد و «صلح‌نامه‌ها» در تاریخ ایران رقم خورد. آذربایجان از مناطقی بود که …

بیشتر بخوانید »

شعر و ادب فارسی در آران و آذربایجان دوران ایلخانی

رحیم نیکبخت درآمد آذربایجان و اران دو کانون مهم فرهنگ و هویت ایران اسلامی است. قسمت عمده شعر و ادب فارسی در این دوکانون مهم توسط اندیشمندان و شاعران مسلمان خلق گردیده است که بخش قابل توجه آثاری که در مورد تاریخ ادبیات ایران نگاشته شده را به خود اختصاص داده است.[۱] قبل از شروع بحث لازم به ذکر است …

بیشتر بخوانید »

آذر آبادگان در شاهنامه ی فردوسی

 در شاهنامه‌ی فردوسی* شاهنامه‌ی استاد ابوالقاسم فردوسی یکی از بزرگترین آثار ادبی و فرهنگی فارسی است که افزون بر ارزش و اهمیت شعری خود برای شناسایی فرهنگ ایران باستان و تاریخ داستانی آن ارج فراوان دارد. این اثر ارجدار و دلنشین ادبی پایه‌اش بر روی روایات کهن که در سده‌ی چهارم در کتاب‌های فارسی یا پهلوی موجود بوده گذارده شده …

بیشتر بخوانید »

روایتی تاریخی ـ ادبی از جنگ ‌های ایران و روسیه تزاری

مآثرسلطانیه  روایتی تاریخی ـ ادبی از جنگ ‌های ایران و روسیه تزاری * یلدا رنجبر خراسانی درباره دیرینه روابط ایران و روسیه و تاریخ آغاز هجوم کشور متخاصم روس به خاک ایران آثار و کتاب های متعددی به رشته تالیف کشیده شده است. اهمیت تاریخ نگاری در این عرصه به حدی بوده است که در همان ایام هجوم روسیه به …

بیشتر بخوانید »

کتابخانه ربع رشیدی

کتابخانه ربع رشیدی[۱] مرتضی محمدنیا رشیدالدین فضل‌الله‌بن ابوالخیرین غالی در سال ۶۴۸ق/ ۶۳۹ش در همدان زاده شد، پدرش عمادالدوله ابوالخیر همدانی پزشک بود و او نیز این علم را فراگرفت. جد او با خواجه نصیر طوسی در دژ اسماعیلیان واقع در قهستان به سر می‌برد و پس از فتح آنجا به دست هلاکو به خدمت مغول درآمد. رشیدالدین جوانی را …

بیشتر بخوانید »

آذربایجان آوردگاه هویت ایرانی

آذربایجان در تاریخ و فرهنگ ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و هست. نقش آذربایجان در شکل‌گیری هویت ایرانی موضوع مهمی است که هنوز در مورد آن به اندازه کافی پژوهش‌های بایسته‌ای براساس نیازهای روز صورت نگرفته است. در نقشی که آذربایجان در این زمینه ایفا کرده است جایگاه دین و مذهب را می‌توان به خوبی دید و بررسی کرد. نقش …

بیشتر بخوانید »

نبرد چالدران: افتخاری برای مردم دلیر ایران

دکتر محمدرضا بیگدلی* در تاریخ پرفراز و نشیب سرزمین ما حوادث دردناک بی‌شماری برای ملت ایران رخ داده است که ذکر آنها سبب ملال و تأسف هم‌میهنان می‌شود. جنگ چالدران را گرچه می‌توان جزو یکی از حوادث دردناک به شمار آورد، ولی رشادت و فداکاری، مقاومت و از خودگذشتگی نیروی نظامی ایران به فرماندهی مؤسس سلسله صفویه که با ۲۸۵۰۰ …

بیشتر بخوانید »

انقلاب مشروطه آذربایجان، هویت ایرانی

انقلاب مشروطیت یکی از مقاطع مهم تاریخ معاصر ایران را تشکیل می‌دهد که در این نهضت آذربایجان نیز نقش مهمی ایفا کرده است. موقعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آذربایجان شرایطی را فراهم آورد تا هویت ملی (اسلامی ایرانی) در بین مردم و نخبگان آن نمود برجسته‌ای داشته باشد مهمترین دلیل آن در این خطه از ایران را بایستی حضور مداخله …

بیشتر بخوانید »

تجاوز عثمانی به آذربایجان و قتل عام مردم تبریز

تجاوز عثمانی به آذربایجان و قتل عام مردم تبریز (۹۹۳-۹۸۶ ق.) نصرالله صالحی[*] مقدمه در طول دوره صفویه، بخش های غربی قلمرو ایران، به ویژه منطقه قفقاز و آذربایجان، بارها مورد حمله و هجوم همه جانبه سپاهیان عثمانی قرار گرفت. در این تجاوزات، بسیاری از شهرها و روستاهای مناطق یاد شده تصرف و تخریب شد و مردمان بی­شماری نیز قتل …

بیشتر بخوانید »

هویت ایران و ایرانی در اشعار استاد شهریار

                                                                                                                       محمد تقی سبک دل                                                                                                                  عضو دایره المعارف ایران شناسی مقدمه : استاد شهریار یکی از شاعران بسیار ارزنده ایران همواره با کمک گرفتن از مخزن اندوخته ها ی اجتماعی ، ادبی و فرهنگی خود منشأ تاریخی ، شخصیت و هویت ملی خویش را آشکار نموده و به معرفی پایگاه و حافظه تاریخی مردم ایران زمین پرداخته است . …

بیشتر بخوانید »