با وجود دلبستگی زنده‌‌نام ثق‍ه‌الاسلام به مشروطه، وی از منتقدان جدی آن نیز به شمار می‌رفت و کتابچه‌ای درباره خیانت‌های مشروطه‌طلبان نوشت (علی ثق‍ه‌الاسلام تبریزی، ۱۳۵۵ ش، صص ۲۴۷ آ ۲۵۴؛ کسروی، ص ۲۱۶) رفتارهای خام و نسنجیده و افراط‌کاری‌های برخی از مشروطه‌خواهان در تدوین قانون اسلامی باعث شد که حاجی‌میرزا حسن‌ مجتهد و برخی از نمایندگان انجمن ایالتی که …

درخصوص اصل پانزده و روند اجرایی شدن آن تا به امروز اظهارنظرهای بسیاری شده است، با این وجود، پژوهش‌های دقیق حقوقی و سیاسی کمتری در این رابطه مشاهده می‌شود. در واقع اصل پانزده، به ویژه در دهه اخیر، به‌صورت یکی از شعارهای اصلی انتخابات در مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری در آمده است، بدون اینکه به تبعات هویتی آن …

سرزمین ما از جمله کشورهای کم شماری است که شکل گیری هویت و کیستی ملی آن در درازنای تاریخ در جغرافیایی که به ایران­ نامبردار شده در حیات مردمانی از اقوام مختلف پدیدار گشته است. هویت ایرانی از این رو وحدتی در عین کثرت است و کثرتی در عین وحدت. گسترده شده حدود جغرافیایی  قلمرو ایران و اشتمال بر نواحی …

وضعیت فرهنگی حاکم بر کشور ایران پدیده‌ای منحصر بفرد است که نمونه آن را در دنیای معاصر به دشواری می‌توان یافت. از این رو تکامل فرهنگی  تمدن دیرپای ایران مستلزم شناخت عوامل و موجبات دیرپایی آن است.  زبان از مهمترین مؤلفه تمدنهای پایدار جهان است. فرهنگ و تمدن ایران بیش از هزار سال است که با زبان فارسی عصر به …

تنوع یک پدیده جهانشمول است و بسیاری از کشورهای جهان با این مسئله روبه‌رو هستند. کشور ایران نیز به لحاظ ساختار اجتماعی از گروه‌های مختلف قومی، زبانی، نژادی و مذهبی مختلفی تشکیل شده است. از این‌رو قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل پانزدهم بیان می‌دارد که زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است و اسناد و …

جریان قومگرا طی چند دهه اخیر با روش­ها و ابزارهای گوناگون در پی دستیابی به اهداف خود بوده­اند. این جریان­ها دارای راهبرد حرکت گام به گام می­باشند و حرکت هوشمندانه یکی از شگردهای همیشگی این نوع جریان­ها می­باشد. از این رو مسئله این نوشتار این است که موضوع اصل پانزده قانون اساسی در این بستر چگونه قابل بررسی است و …

اصل پانزده به رسمیت زبان فارسی و آزادی استفاده از زبان­های محلی، پرداخته که تا اندازه زیادی به دلیل بحث­های سیاسی و تبلیغاتی که درباره­ی آن صورت گرفته اهمیتی دوچندان یافته است. نظام آموزشی ایران نیز هرچند از ابتدا شیوه تک زبانه را انتخاب کرده  اما نخست  اینکه این شیوه از انعطاف برخوردار و در آن امکان گفتگو به زبان­های …

در دهه گذشته اصل ۱۵ قانون اساسی به عنوان سندی حقوقی در زمینه آموزش زبان‌های محلی و قومی مورد توجه برخی محافل سیاسی و تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و یا گروهی از فعالین قوم گرا و نیز گروهی از اهالی فرهنگ و ادب در گوشه و کنار کشور بوده­است. در اصل ۱۵ قانون اساسی از آزاد بودن استفاده …

حقوق اساسی از آن جا که امری بنیادی است که می­کوشد با روشن نمودن  شکل حکومت، روابط حکومت با شهروندان و حقوق و تکالیف هریک نسبت به هم را روشن سازد که از مباحث بسیار مهم فلسفه حقوق است. همچنین تطور و تکمیل حقوق اساسی در ایران دارای گسست هایی به نظر می­رسد که چرایی این گسست­ها می­تواند راهنمایی برای …

تا پیش از تصویب قانون اساسی مشروطه ترتیبات اصلی هویت ملی ایرانی نظیر پرچم، حدود مرزها و مذهب براساس قانون و قاعده مورد توافق جمعی تعیین نمی‌شد و چه بسا براساس میل نظام‌های سیاسی تغییراتی در آن‌ها ایجاد می‌گردید. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار در اصل ۲۱ (اصل ۱۵ کنونی) موضوع رسمیت زبان فارسی نیز به …