اران و گنجه در دوره خوارزمشاهیان

باید به این نکته توجه نمود که در تمام دوره خوارزمشاهی یعنی از سال ۴۹۱ هجری که قطب‌الدین محمد خوارزمشاه در عصر حکومت سلجوقیان به حکومت خوارزم منصوب شد و به خوارزمشاه موسوم گشت تا سال ۶۲۸ یا ۶۲۹ که سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه آخرین پادشاه این سلسله درگذشت، خوارزمشاهیان در منطقه قفقاز و اران و گنجه دخالت نداشتند، و این منطقه همان‌طور که در ذکر وقایع دوره سلجوقی و اتابکان بیان گردید، توسط اتابکانی که از سال ۵۴۱ تا ۶۲۲، بر آن منطقه حاکم بودند، مستقلاً اداره می‌شد. همان‌طور که در وقایع مربوط به آخر دوره سلجوقیان و اتابکان گفته شد، سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه در سال ۶۲۲ هجری هنگامی که مغول‌ها در پی او بودند، جهت جمع‌آوری سپاه به منظور جنگ با سپاه مغول، روی به اران و آذربایجان نهاد و اتابک اوزبک از پیش او از تبریز گریخت و زنش به وسیله قاضی عزالدین قزوینی شهر را تسلیم کرد و خود به جانب خوی رفت. جلال‌الدین خوارزمشاه در سال ۶۲۲ وارد شهر تبریز شد و از آنجا روی به نخجوان نهاد و زن اتابک اوزبک را گرفت و اتابک اوزبک وقتی این اخبار را شنید از فرط غصه در قلعه (النجه) درگذشت.» (همان: صفحه ۷۲۳)

سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه مقارن تصرف تبریز در همان سال ۶۲۲ قمری گنجه را نیز تصرف کرد. (دولت آبادی در وبلاگ شهر براز، صفحه ۱)