اسامی اتابکان که بر اران (گنجه) حکومت کردند

۱ ـ اتابک قره‌سنقر[۱] دوره سلطنت طغرل بن محمد بن ملکشاه سلجوقی (۵۲۹-۵۲۵ هجری بر اران) حکومت کرد.[۲]

۲ ـ طغایرک[۳] که عده‌ای از مورخین مانند ابن‌اثیر اتابک آذربایجان و اران را پس از قره‌سُنقر نوشته‌اند. (۵۶۸ ـ ۵۴۱) یا به قولی (۵۷۱ ـ ۵۴۱)

۳ ـ اتابک شمس‌الدین ایلدگز[۴] ـ که در زمان سلطنت سلطان مسعود بن محمد بن ملکشاه سلجوقی (۵۴۷-۵۲۹) به حکومت آذربایجان و اران منصوب شد. «و در سال ۵۴۱ هجری در شهر گنجه اعلام حکومت کرد و اتابکان ایلدگز مدت ۸۰ سال حکومت کردند.»[۵] «اتابک شمس الدین ایلدگز در سال ۵۶۸ هجری درگذشت.»[۶]

۴ ـ جهان‌پهلوان محمد بن ایلدگز[۷] (۵۸۱ ـ ۵۷۱)

۵ ـ اتابک قزل‌ارسلان بن ایلدگز[۸] (۵۸۷ ـ ۵۸۱)

۶- اتابک نصرت‌الدین ابوبکر پسر اتابک محمد. (۶۰۶ ـ ۵۸۷)[۹]

۷- اوزبک پسر اتابک محمد (۶۲۲ ـ ۶۰۶)[۱۰] که در هنگام حمله سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه به آذربایجان و اران در سال ۶۲۲ درگذشت.[۱۱]

 

 

۱ ـ ن.ک به: عنایت‌الله رضا، پیشین، ص۵۰٫

۲ ـ ن.ک به: میرخواند، پیشین، صص ۶۸۹، ۶۹۰٫

۳ ـ ن.ک به: عنایت‌الله رضا، پیشین، ص۵۰٫

۴ ـ ن.ک به: میرخواند، پیشین، ص۶۹۰٫

۵ ـ ن.ک به: عنایت‌الله رضا، پیشین، ص۶۰۶٫

۶ ـ «در مورد مرگ اتابک ایلدگز چنین نوشته‌اند که «اتابک ایلدگز در حمله به گرجستان رنجور شد و وبائی عظیم در لشگر افتاد و او ناگزیر به بازگشت شد و چون به نخجوان رسید، وفات یافت و ملک ارسلان پس از او به همدان رفت و در آنجا درگذشت. «در تاریخ گزیده مسطور است که در سال ۵۶۸ والده ملک ارسلان رحلت کرد و در همان ماه اتابک ایلدگز (اتابک آذربایجان و اران) درگذشت.» (ن.ک به: میرخواند، پیشین، ص۷۷۲).

۷ ـ همان، صص ۶۹۴، ۶۹۵٫

۸ ـ ن.ک به: همان، صص ۶۹۶ و ۷۷۳٫

۹ـ ن.ک به: عنایت‌الله رضا، پیشین، ص۵۲۹٫

۱۰ـ ن.ک به: همان، ص۵۲۹٫

۱۱ـ ن.ک به: میرخواند، پیشین، ص۷۲۳٫