برای داشتن تصویری روشن‌تر از نقش ترکان عثمانی در رویدادهای قفقازِ پس از جنگ جهانی اول، درست­تر و بهتر آن است که نخست مروری هرچند فشرده، بر رشد و گسترش اندیشه‌های ناسیونالیستی در اواخر حکومت سلسلۀ عثمانی داشته باشیم. زمانی که اندیشه­های ناسیونالیستی ـ که بعدها تبدیل به پان­ترکیسم و پان­تورانیسم شد ـ در این سرزمین زمینۀ بروز یافت و …

جنگ جهانی اول، روسیه را دستخوش حوادثی نمود که در مجموع دشواری‌های بسیاری را برای حاکمان آن امپراتوری در اداره سرزمین پهناور خویش به وجود آورد. در این میان قفقاز نیز تحت تأثیر این رویدادها قرار داشت و روشنفکران آن سامان در راه گذار از دورانی کهن به دورانی نوین قرار داشتند. در هنگامی که شرایط سیاسی قفقاز جنوبی در …

در سال ۱۹۱۲ گروهی از روشنفکرانی که از اعضای سابق سازمان همت بودند، پنهانی انجمنی را به نام مساوات برپا نمودند که کربلایی میکاییل­زاده و عباس کاظم‌زاده در رأس آن قرار داشتند. (سه ویتوخوسکی، ۱۳۸۱، ص ۸۵). اساس نام‌گذاری این فرقه نیز به گفته یکی از مؤسسان آن تمایل این جریان در به‌دست‌آوردن حقوق یکسان و برابر مسلمانان با روس­ها …