اگرچه زنده‌‌نام ثق‍ه‌الاسلام بعد از مراجعت از سفر اعتراض‌آمیزش بر اثر افراط‌کاری و خودمحوری بعضی از آزادی‌خواهان مدتی از انجمن کناره‌ گرفت و در نامه مورخ ۲۵ جمادی‌الاخر ۱۳۲۵ علت کناره‌گیری خود را این چنین نوشت: «کار خیلی ضایع شده و مشروطیتی که در میان بود به کلی از میان رفته حالا هیچ اسمی نمی‌توان گذاشت، اجامر و اوباش هر …

سرتاسر آذربایجان در آشوب و فتنه می‌سوخت و هنوز با وجود رادمردان بزرگی چون ثقـ‍ه‌الاسلام، آرامش و امنیت در سایه استقرار مشروطه به وجود نیامده بود که بهانه دیگری برای تفرقه و نفاق پدید آمد و آن تأسیس انجمن اسلامیه بود. کسروی در تاریخ مشروطه می‌نویسد: «… از روزی که حاجی‌میرزا حسن مجتهد و دیگران با مشروطه دشمنی نمودند انبوهی …

با بی‌اعتنایی محمدعلی‌شاه به تلگراف شهید ثقـ‍ه‌الاسلام، وی ناامید نمی‌شود و برای فرونشاندن آتش جنگ، تلگراف‌های دیگری برای شاه مخابره می‌کند. از طرفی محمدعلی‌شاه که از قدرت مجاهدان و پیروزی‌های پی‌در‌پی مخالفین باخبر شده بود به ناچار حاضر به مذاکره می‌شود. بنابراین به پیشنهاد ثق‍ه‌الاسلام با توافق محمدعلی‌شاه مقرر می‌شود که طرفینِ نزاع به باسمنج بروند و در آنجا مذاکره …