یار دیرین انقلاب اسلامی مبارز گمنام حجتالاسلام محمدحسین انزابی چهرگانی
حسین صدیقی محقق و نویسنده تاریخ انقلاب اسلامی
محمدحسین انزابی چهرگانی فرزند آیتالله حاج شیخ مرتضی چهرگانی در سال ۱۲۹۹ش در تبریز به دنیا آمد. ایشان تحصیلات خود را تا اخذ دیپلم در تبریز طی نمود سپس برای کسب علوم اسلامی راهی شهر قم شد. پس از مراجعت به تبریز به وعظ و خطابه و تبلیغ پرداخت.
همزمان با آغاز نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی و اوجگیری مبارزات مردمی، در سال ۱۳۴۲ به اتهام اقدام علیه امنیت کشور در ارتباط با تحریک مردم به عدم شرکت در انتخابات بازداشت و روانه زندان گردید. گزارش ساواک در خصوص ایشان چنین است: «مشارالیه در مجالس مذهبی و بالای منابر سخنان تحریکآمیز ایراد و اعلامیههایی علیه برنامههای دولت صادر کرده و اقداماتی برخلاف مصالحی به عمل آورده و با وجود آنکه از طریق ساواک آذربایجان به نحو مقتضی به مشارالیه تذکر داده شده معذلک از روش خود منصرف نشده است».[۱] ایشان که مورد اعتماد حضرت امام بود از طرف ایشان به تصدی اموری از قبیل اخذ وجوهات و عقود و امور حسبیه برگزیده شدند:
متن حکم امام خمینی به ایشان چنین است: «جناب مستطاب حجتالاسلام آقاى حاج میرزا محمدحسین انزابى ـ دامت برکاته ـ از طرف این اینجانب مجازند در تصدى امور حسبیّه و اخذ وجوه شرعیه و صرف آن در محل، و در مورد سهم مبارک امام علیهالسلام مجازند نصف آن را در محلْ صرف در مصارف لازمه و ترویج شریعت مقدسه نمایند و نصف دیگر را جهت صرف در حوزههاى مقدسه علمیه نزد اینجانب ارسال نمایند».[۲]
آیتالله انزابی در راستای مبارزه با رژیم پهلوی ارتباطی مستحکم با آیتالله میلانی، آیتالله قاضی طباطبایی، آیتالله مدنی و دیگر مبارزان برقرار کرد و همین امر موجب دستگیری و بازداشت مکرر ایشان گردید. در جریان قیام ۱۵خرداد۱۳۴۲ که منجر به تبعید امام خمینی شد آقای انزابی در تلگرافی ورود حضرت امام به نجف را تبریک گفته و حضرت امام در پاسخ ایشان مرقوم نمودند:
«خدمت جناب مستطاب، ثقهالاسلام، خطیب محترم، آقاى آقا شیخ محمدحسین انزابى ـ دامت افاضاته
به عرض مىرساند، تلگراف جنابعالى که حاوىِ تبریکِ ورود حقیر به عتبات عالیات بود، موجب تشکر گردید؛ و چون احتمال داده مىشد که جواب تلگرافى را نرسانند، مبادرت به جواب کتبى شد. از خداى تعالى موفقیت آن جناب و عموم مروّجین شریعت مقدسه را در اعلاى کلمه طیبه اسلام خواستار و ملتمس دعا هستم».[۳]
آیتالله انزابی در جریان انقلاب اسلامی نقش فعالی در هدایت حرکت مردم غیور آذربایجان داشت و با پیروزی انقلاب اسلامی این پیروزی عظیم را به امام خمینی تبریک گفت. حضرت امام خمینی به پیام وی چنین پاسخ فرستادند:
«جناب مستطاب ثقهالاسلام آقاى انزابى ـ دامت افاضاته
مرقوم محترم که حاکى از صحت مزاج شریف و حاوى تفقد از اینجانب بود واصل و موجب تشکر گردید. امید است ان شاء اللَّه تعالى با حفظ وحدت و اتحاد کلمه موفقیتهاى بیشترى نصیب مسلمانان گردد. از خداى تعالى ادامه توفیقات آن جناب را خواستارم».[۴]
آقای انزابی چند دوره از طرف مردم تبریز به نمایندگی مجلس شورای اسلامی انتخاب گردید.
[۱] . یاران امام به روایت اسناد ساواک، پیشین، ص ۱۲۳٫
[۳] . همان، ج۲، ص۱٫
[۴] همان، ج۶، ص۱۳۶٫