از یادگاری های دوران ریاست آقای دکتر رسول جعفریان در کتابخانه مجلس شورای اسلامی کتاب «اسناد دوره اول مجلس شورای ملی» به کوشش مسعود کوهستانی‌نژاد[۱] است. استاد جعفریان در مقدمه ناشر نوشته‌اند: «در این زمینه، کتابخانه مجلس اسنادی را منتشر کرده، امّا همچنان گنجینه عظیمی بر جای مانده که برخی فهرست‌ناشده و بسیاری منتشرنشده است. به همین دلیل، کتابخانه مجلس در تلاش است …

اصغر حیدری* بعد از اینکه سپاهیان ایران ساسانی در جبهه‌های جنوب از اعراب مسلمان شکست خوردند، لشکرهای مسلمین به داخل ایران راه یافتند و به فتوحات خویش تداوم بخشیدند. در این میان، بسیاری از نواحی و مناطق نه با جنگ که با صلح به روی آنان گشوده شد و «صلح‌نامه‌ها» در تاریخ ایران رقم خورد. آذربایجان از مناطقی بود که …

رحیم نیکبخت درآمد آذربایجان و اران دو کانون مهم فرهنگ و هویت ایران اسلامی است. قسمت عمده شعر و ادب فارسی در این دوکانون مهم توسط اندیشمندان و شاعران مسلمان خلق گردیده است که بخش قابل توجه آثاری که در مورد تاریخ ادبیات ایران نگاشته شده را به خود اختصاص داده است.[۱] قبل از شروع بحث لازم به ذکر است …

 در شاهنامه‌ی فردوسی* شاهنامه‌ی استاد ابوالقاسم فردوسی یکی از بزرگترین آثار ادبی و فرهنگی فارسی است که افزون بر ارزش و اهمیت شعری خود برای شناسایی فرهنگ ایران باستان و تاریخ داستانی آن ارج فراوان دارد. این اثر ارجدار و دلنشین ادبی پایه‌اش بر روی روایات کهن که در سده‌ی چهارم در کتاب‌های فارسی یا پهلوی موجود بوده گذارده شده …

مآثرسلطانیه  روایتی تاریخی ـ ادبی از جنگ ‌های ایران و روسیه تزاری * یلدا رنجبر خراسانی درباره دیرینه روابط ایران و روسیه و تاریخ آغاز هجوم کشور متخاصم روس به خاک ایران آثار و کتاب های متعددی به رشته تالیف کشیده شده است. اهمیت تاریخ نگاری در این عرصه به حدی بوده است که در همان ایام هجوم روسیه به …

کتابخانه ربع رشیدی[۱] مرتضی محمدنیا رشیدالدین فضل‌الله‌بن ابوالخیرین غالی در سال ۶۴۸ق/ ۶۳۹ش در همدان زاده شد، پدرش عمادالدوله ابوالخیر همدانی پزشک بود و او نیز این علم را فراگرفت. جد او با خواجه نصیر طوسی در دژ اسماعیلیان واقع در قهستان به سر می‌برد و پس از فتح آنجا به دست هلاکو به خدمت مغول درآمد. رشیدالدین جوانی را …

آذربایجان در تاریخ و فرهنگ ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و هست. نقش آذربایجان در شکل‌گیری هویت ایرانی موضوع مهمی است که هنوز در مورد آن به اندازه کافی پژوهش‌های بایسته‌ای براساس نیازهای روز صورت نگرفته است. در نقشی که آذربایجان در این زمینه ایفا کرده است جایگاه دین و مذهب را می‌توان به خوبی دید و بررسی کرد. نقش …

دکتر محمدرضا بیگدلی* در تاریخ پرفراز و نشیب سرزمین ما حوادث دردناک بی‌شماری برای ملت ایران رخ داده است که ذکر آنها سبب ملال و تأسف هم‌میهنان می‌شود. جنگ چالدران را گرچه می‌توان جزو یکی از حوادث دردناک به شمار آورد، ولی رشادت و فداکاری، مقاومت و از خودگذشتگی نیروی نظامی ایران به فرماندهی مؤسس سلسله صفویه که با ۲۸۵۰۰ …

بهزاد محمدخانی[*] ۱- مقدمه در مقاله پیش رو نگاهی اجمالی به تاریخ شفاهی مبارزات میهن پرستان ارسباران در برابر غائله فرقه دموکرات آذربایجان می‌پردازد. مختصر نگاهی به زندگینامه مبارزین نشان می‌دهد که از پایگاه اجتماعی و سیاسی و نظامی بالایی برخوردار بوده‌اند. همین پشتوانه بزرگی برای مبارزات مبارزین ارسباران شامل: رضاقلی خان محمدخانی، عالیشان محمدخانی، طالب قره باغی، عبداله قره …

با توجه به تعاریف گوناگونی که از دانش بین رشته­ای جغرافیای تاریخی ارائه شده است، می­توان به گونه­ای ساده تر گفت:  جغرافیای تاریخی دانشی است که تاثیر محیط جغرافیایی بر رویدادهای تاریخی را نشان می دهد و از طریق آن می توان منطقه  خاصی را در گذشته تاریخی اش بررسی کرد و تاثیر محیط را بر رخدادهای تاریخی و دستاوردهای …