نویسنده: محمد تقی سبکدل يحيي شيدا متخلص به «شيدا» در بيستم ارديبهشت سال 1303 در تبريز در خانواده یکی از مجاهدان مشروطة تبريز به نام حسن چرندابي «يوزباشي» ديده به جهان گشود. اولين معلّم وي «ميرزاخانم» بود كه به وي قرآن كريم و جامع عباسي آموخت. همزمان با ايشان از محضر پدر بزرگوار خود كليله و دمنه، گلستان، بوستان، قابوسنامه، …
بیشتر بخوانید »
به مناسبت سالگرد واقعه 18 ارديبهشت دانشگاه تبريز ناگفته‌هايي از شهيد غلامي محسن اسماعيليان مقدم اشاره در حالي به استقبال ارديبهشت و سالگرد شهادت سه تن از دانشجويان دانشگاه تبريز در سال 1357 مي‌رويم كه حرکت شايسته‌اي در بزرگداشت شهداي اين دانشگاه و انتشار كتاب و زندگي‌نامه‌هاي آنها و مطرح نمودن آنها به عنوان الگوهای مناسب دانشجويان صورت نگرفته …
بیشتر بخوانید »
در مقطع اوليه جنبش كه خواست عمومي جامعه صرفاً جنبه عدالت‌خواهي و عدالت‌جويي داشت، شهيد ثقةالاسلام در كنار بزرگاني چون سيدابوالحسن انگجي، ميرزاحسن‌آقا مجتهد تبريزي، ميرزا صادق‌آقا مجتهد تبريزي حضور هماهنگ و مؤثري داشت و اگرچه از طريق نياكان خود به شيخي‌گري منسوب بود اما هيچ‌گاه در اين موضع متعصب نبود و در همه حال منافع امت اسلام را در …
بیشتر بخوانید »
تلگراف توبيخي علماي نجف وقتي به محمدعلي‌شاه رسيد او بر عناد و لجاجت خود افزود. چون تا به حال از طرف علماي نجف اين چنين تحقير نشده بود و هميشه دلگرم به حمايت آنها بود، بنابراين نه‌تنها مساعدتي به اوضاع بحران‌زده آذربايجان نكرد بلكه در ماه صفر 1327 دستور داد اردوهاي اطراف تبريز شهر را به شدت محاصره نمایند و …
بیشتر بخوانید »
زندهنام ثقـةالاسلام، عالمي اسلام‌شناس و متفكري آزادي‌خواه بود كه نه‌تنها آرزوي استقلال و آزادي ايران را در سر داشت بلكه آرمان عظمت و پيشرفت مسلمانان را در تمام جوامع اسلامي در افكار سياسي و اجتماعي و ديني خود مي‌پروراند. در واقع انديشه‌ها و مشي كلي او با تعاليم اسلامي گره مي‌خورد و با شيوه صددرصد اسلامي طالب اصلاح جامعه بود. …
بیشتر بخوانید »
حوادث و رويدادهاي تلخي كه بعد از بمباران مجلس در اغلب شهرها به هواداري از مشروطه به وجود آمده بود، رسماً دشمن استبداد و دوست مشروطه را به همه نشان داد و از اين تاريخ به بعد بود كه علناً مخالفان با آزادي بيشتر در مقابل مشروطه‌خواهان مي‌ايستادند. «انجمن اسلاميه» كه مركز استبداديان بود، در قدم اول زنده‌ياد ثقةالاسلام را …
بیشتر بخوانید »
پس از شكست ايران در جنگ‌هاي ايران و روس، دوران جديدي از تاريخ ايران شروع شد و به جهت جايگاه تبريز در اين دگرگوني‌ها – كه اصلاحات و نوسازي ايران از تبريز، دارالسلطنه وليعهد ايران و عباس‌ميرزا، آغاز شده بود – جنبش مشروطه‌خواهي مردم ايران نيز در اين ديار بيشتر اوج گرفت و آذربايجان و به ويژه تبريز به عنوان …
بیشتر بخوانید »
منابعی كه تاكنون فرقه دمکرات آذربایجان را در سالهای 1324-1325 را از زوایا و دیدگاه‌های مختلف، نقد و بررسی کرده‌اند در چهار دسته تقسیم‌بندی می‌شوند: نظریه مورد علاقه لیبرال‌های ایرانی متمایل به غرب به طرفداران حکومت پهلوی و همچنین پاره‌ای از نویسندگان غربی. براساس این نظریه، كل ماجرای آذربایجان صرفاً ساخته و پرداخته دخالت شوروی و فاقد هرگونه ریشه تاریخی …
بیشتر بخوانید »مرأت‌الكتب، سرآمد همه كتاب‌ها معرفي آثار گرانسنگ و تأليفات فراوان زندهنام ثقةالاسلام را با شاهكار قلمي اين شهيد شروع مي‌كنيم: 1. مرات‌الكتب ـ يا (اسماء‌الكتب) اين كتاب به راستي سرآمد همه تأليفات ثقةالاسلام است و بسياري از محققان اين كتاب ارزشمند را اولين كتاب‌شناسي شيعه مي‌دانند، چون آثار و تراجم و تأليفات علماي شيعه را در هفت جلد، منظم گردآوری …
بیشتر بخوانید »
عملكرد شوروی در ایران در زمان جنگ، آشكارا چنین بود كه نفوذی دیرپا و دائمی در كشور برقرار سازد تا در موازنه نیروهایی كه از سال 1300 شمسی به بعد برخلاف منافع شوروی بودند تغییراتی ایجاد کند. با هجوم متفقین به ایران در سال 1320 اتحاد شوروی فرصتی یافت تا موقعیت خویش را در قبال همسایه مهم خویش بهبود بخشد. …
بیشتر بخوانید »
موسسه تاریخ و فرهنگ دیارکهن