چکیده / حکومت یک ساله فرقه دموکرات در آذربایجان که در آذرماه ۱۳۲۴ شمسی قدرت را با اقدام مسلحانه بدست گرفت. فعالیت های فرقه دموکرات ادامه فعالیتهای فرهنگی ارتش سرخ بود که در قالب نشریاتی همانند وطن یولوندا و برنامههای دیگر هماند انتشار کتاب، برگزاری کنسرت موسیقی، نمایش فیلم صورت میگرفت در این میان گروهی از شاعران و نویسندگانی همچون محمد بیریا، علی فطرت، میرمهدی اعتماد، محمدباقر نیکنام، فخرالدین محزون، مظفر درفشی، بالاش آذراوغلی، علی توده، ابراهیم ذاکر، مدینه گلگون، حکیمه بلوری، عاشیق حسین(جوان)، میرمهدی چاووشی، سهراب طاهر، اسماعیل جعفرپور، ابوالفضل حسینی، فتحی خشگنابی، عباس پناهی، حمیدمحمدزاده، فیروز صادقزاده، محمدرضا عافیت و محمد داداشزاده که اعضای اصلی فرقه دموکرات آذربایجان بودند با اشعار و منظومههای خود مردم را در پیوستن و همکاری با فرقه دموکرات آذربایجان تهییج کرده و از سویی دیگر به ترسیم آرمانها و اندیشههای رهبران فرقه میپرداختند؛ آرمانها و اندیشههایی که هیچ وقت به ظهور نرسیدند.این پژوهش براساس آنچه گفته شد، ضمن معرفی این شاعران و نویسندگان، سیری نیز در آثار ایشان خواهد داشت.
کلید واژگان: ایران، آذربایجان، فرقه دموکرات، پیشهوری، ادبیات